Odbierasz świeżo ocynkowane elementy z galwanizerni – połyskujące, srebrne, idealnie zabezpieczone. Po kilku tygodniach w magazynie odkrywasz biały, matowy nalot pokrywający powierzchnię. Czy to oznacza, że galwanizacja zawiodła? Absolutnie nie. To biała rdza – naturalne zjawisko utleniania cynku, które można łatwo przewidzieć i zapobiec. Poznaj przyczyny, różnice względem prawdziwej korozji i sprawdzone metody ochrony.
Czym jest biała rdza i dlaczego się pojawia?
Biała rdza (znana również jako biały nalot lub white rust) to warstwa tlenku i wodorotlenku cynku powstająca na powierzchni ocynkowanych elementów. W przeciwieństwie do czerwonej rdzy na stali, biała rdza to produkt naturalnego utleniania cynku – metalu, który ma chronić podłoże stalowe.
Proces powstawania:
Cynk reaguje z tlenem i wilgocią z powietrza, tworząc warstwy tlenków:
- Na początku powstaje cienka warstwa tlenku cynku (ZnO)
- W obecności wilgoci przekształca się w wodorotlenek cynku
- W niesprzyjających warunkach proces przyspiesza, tworząc gruby, biały nalot
Kluczowy fakt: Biała rdza powstaje zwłaszcza w pierwszych tygodniach po galwanizacji, gdy powłoka cynkowa jeszcze nie utworzyła stabilnej warstwy pasywnej.
Biała rdza vs prawdziwa korozja – kluczowa różnica
Wielu klientów myli białą rdzę z korozją, ale to fundamentalnie różne zjawiska:
Biała rdza (utlenianie cynku):
- Biały, matowy, sproszkowany nalot
- Powstaje NA powierzchni cynku
- Nie penetruje w głąb powłoki (początkowo)
- Można ją usunąć bez uszkodzenia ochrony
- Stal pod spodem pozostaje nienaruszona
Prawdziwa korozja stali (czerwona rdza):
- Brunatna, czerwono-pomarańczowa
- Powstaje ZAMIAST metalu (stal się rozpuszcza)
- Penetruje w głąb struktury
- Nieodwracalna degradacja materiału
- Prowadzi do zniszczenia elementu
Ważne: Biała rdza to dowód, że cynk DZIAŁA – poświęca się, chroniąc stal. Problem pojawia się, gdy proces jest tak intensywny, że zużywa znaczną część powłoki ochronnej.
Warunki sprzyjające powstawaniu białej rdzy
Biała rdza nie pojawia się przypadkowo – wymaga konkretnych warunków środowiskowych:
- Wysoka wilgotność (>85%) – wilgoć kondensująca się na powierzchni cynku przyspiesza reakcje chemiczne.
- Brak wentylacji – szczelnie zapakowane elementy, ułożone ściśle bez przestrzeni powietrznej między nimi, tworzą środowisko sprzyjające kondensacji.
- Zmiany temperatur – różnice między temperaturą magazynu a zewnętrzną prowadzą do kondensacji pary wodnej na metalowych powierzchniach.
- Bezpośredni kontakt z wodą – deszcz, śnieg, woda kondensacyjna na świeżo ocynkowanych elementach.
- Magazynowanie bezpośrednio po galwanizacji – cynk nie zdążył utworzyć naturalnej warstwy pasywnej.
- Typowa sytuacja problemowa: Świeżo ocynkowane śruby pakowane szczelnie w plastikowe worki, transportowane zimą, magazynowane w nieogrzewanym pomieszczeniu. Różnice temperatur → kondensacja wewnątrz worka → biała rdza w ciągu 2-3 tygodni.
Pasywacja – najskuteczniejsza ochrona przed białą rdzą
Pasywacja cynku to chemiczny proces tworzenia dodatkowej warstwy ochronnej, która dramatycznie zwiększa odporność na powstawanie białej rdzy.
Jak działa pasywacja?
Na powierzchni cynku tworzy się cienka warstwa chromianowa, fosforanowa lub bezchromowa, która:
- natychmiast tworzy barierę ochronną (nie trzeba czekać na naturalną pasywację)
- spowalnia reakcje utleniania nawet o 300%
- chroni przez pierwsze, krytyczne tygodnie po galwanizacji
- poprawia estetykę (równomierny kolor, brak nalotów)
Skuteczność pasywacji:
Testy solne według ISO 9227 pokazują:
- Cynk bez pasywacji: biała rdza po 24-48 godzinach w mgle solnej
- Cynk z pasywacją żółtą: biała rdza po 96-168 godzinach w mgle solnej
- Wzrost odporności: 200-300%
Wniosek: Elementy z pasywacją można bezpiecznie magazynować w normalnych warunkach przez wiele miesięcy bez ryzyka białej rdzy.
Zasady prawidłowego magazynowania ocynkowanych elementów
Nawet bez pasywacji można znacznie zredukować ryzyko białej rdzy, stosując właściwe praktyki magazynowe:
Wentylacja i odstępy:
- Układaj elementy z przestrzenią powietrzną między nimi
- Unikaj szczelnego pakowania w plastik bezpośrednio po galwanizacji
- Stosuj przekładki drewniane lub plastikowe między warstwami
Kontrola wilgotności:
- Magazynuj w suchych pomieszczeniach (wilgotność <70%)
- Unikaj bezpośredniego kontaktu z podłożem betonowym (zawilgocenie)
- Używaj osuszaczy powietrza w wilgotnych magazynach
Ochrona przed wodą:
- Nie magazynuj na zewnątrz bez zadaszenia
- Jeśli pakujesz w folie, dodaj woreczki pochłaniające wilgoć (silikażel)
- Elementy mokre przed magazynowaniem dokładnie wysusz
Stabilna temperatura:
- Unikaj dużych wahań temperatur (magazyn-transport-magazyn)
- Nie przenoś zimnych elementów do ciepłych pomieszczeń (kondensacja)
Czas magazynowania:
- Świeżo ocynkowane elementy bez pasywacji użyj w ciągu 4-6 tygodni
- Z pasywacją: bezpieczne magazynowanie 6-12 miesięcy
Co zrobić, gdy biała rdza już się pojawiła?
Jeśli zauważysz biały nalot na ocynkowanych elementach – nie panikuj. W większości przypadków można go usunąć:
Metoda 1: Szczotkowanie na sucho Delikatne szczotkowanie miękką szczotką z włosia lub nylonu. Usuwa powierzchniowy nalot bez uszkadzania powłoki cynkowej.
Metoda 2: Przemycie wodą Dla intensywniejszego nalotu: przemycie czystą wodą, ewentualnie z dodatkiem łagodnego detergentu, dokładne osuszenie.
Metoda 3: Roztwory kwasowe (ostrożnie) W przypadkach zaawansowanych: krótkie (kilka sekund) zanurzenie w roztworze kwasu fosforowego 5-10%. TYLKO dla profesjonalistów.
Ważne: Po usunięciu białej rdzy elementy powinny być jak najszybciej użyte lub zabezpieczone (np. malowanie), bo powłoka cynkowa została osłabiona.
Czy biała rdza dyskwalifikuje element? Zwykle nie – jeśli powłoka cynkowa pod nalotem jest ciągła i wystarczającej grubości, element nadal jest chroniony. Ocenę powinien wykonać specjalista.
ANGAL – cynkowanie z pasywacją jako standard
W ANGAL rozumiemy, że biała rdza to częsty problem klientów magazynujących ocynkowane elementy. Dlatego standardowo oferujemy cynkowanie z pasywacją, która dramatycznie zwiększa odporność na powstawanie białego nalotu.
Nasze rozwiązania:
- Pasywacja żółta – maksymalna ochrona przed białą rdzą (96-168h w teście solnym)
- Pasywacja przezroczysta – dobra ochrona z zachowaniem metalicznego koloru
- Doradztwo w zakresie magazynowania i pakowania
- Instrukcje dla klientów – jak uniknąć problemów
Obsługujemy firmy z całego mazowsza – Warszawy, Józefowa, Ząbek, Pruszkowa i okolic. Działamy od 1976 roku, dostarczając elementy ocynkowane gotowe do długoterminowego magazynowania bez ryzyka białej rdzy.
Masz problem z białą rdzą na ocynkowanych elementach? Skontaktuj się z ANGAL – pomożemy zdiagnozować przyczynę i doradzimy optymalne rozwiązanie. Przy kolejnych zamówieniach zaproponujemy cynkowanie z pasywacją, które eliminuje ten problem raz na zawsze.
Zapytaj o cynkowanie z pasywacją – zabezpiecz swoje elementy przed białym nalotem!